Hàng trăm cây chè Shan Tuyết cổ thụ ở Suối Giàng đang chết dần vì mối. Gần một nửa diện tích bị xâm hại, nhiều cây di sản đã mục ruỗng không thể cứu chữa. Trong lúc người dân và chính quyền loay hoay với các biện pháp truyền thống, Dragon Tea đã trực tiếp vào cuộc: cung cấp chế phẩm sinh học miễn phí, hỗ trợ kỹ thuật, và cùng bà con giữ lại những gì còn sót lại của rừng chè cổ trăm năm tuổi.
Chè cổ kêu cứu giữa vùng cao Suối Giàng
Những gốc chè cổ thụ hàng trăm năm tuổi ở Suối Giàng – biểu tượng của bản sắc vùng cao và sinh kế của người Mông – đang bị mối tàn phá nghiêm trọng. Thân cây nứt toác, mục rỗng, chảy nhựa, nhiều cây chỉ còn trơ lõi gỗ ruỗng và vỏ khô. Những di sản sống của núi rừng đang chết dần trong im lặng.
Không chỉ là vài trường hợp lẻ tẻ. Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Yên Bái, đến cuối năm 2023, 40% diện tích chè Shan Tuyết tại Suối Giàng – tương đương khoảng 200 ha – đã bị mối xâm hại. Nhiều khu vực bị tổn thương nặng, cây không thể phục hồi. Trong số hàng ngàn cây chè cổ, gần 30% đã bị mối tấn công, và đáng buồn hơn, đã có ít nhất 2 cây di sản cùng nhiều cây cổ thụ khác chết hoàn toàn.
Tình trạng này không mới. Đã hơn một thập kỷ trôi qua kể từ khi các đoàn khảo sát đầu tiên từ tỉnh, trung ương và các trường đại học lên Suối Giàng đánh giá tình hình. Nhiều khuyến cáo đã được đưa ra: không chăn thả gia súc trong vùng chè, không dọn sạch cỏ để giữ độ ẩm đất, đào tổ tìm mối chúa… Nhưng thực tế cho thấy các biện pháp này chỉ có tác dụng cục bộ, không ngăn được mối lan rộng.
Dragon Tea vào cuộc: Giải pháp sinh học, hành động thiết thực
Trước thực trạng đó, Dragon Tea – đơn vị trực thuộc Công ty Cổ phần Bệnh viện Hữu Nghị Quốc tế Hà Nội – đã chủ động triển khai giải pháp hỗ trợ trực tiếp cho người dân Suối Giàng. Không chờ đợi chỉ đạo hay tài trợ, Dragon Tea cùng một nhóm chuyên gia và tình nguyện viên đã nghiên cứu, sản xuất và cung cấp miễn phí các chế phẩm sinh học có khả năng tiêu diệt mối, hoàn toàn an toàn với người, cây trồng và môi trường.
Chế phẩm này sử dụng tỏi, ớt, các loại thực vật có khả năng kháng côn trùng, kết hợp với vi sinh vật có lợi và enzyme sinh học. Quy trình lên men khép kín giúp tạo ra sản phẩm đủ mạnh để tiêu diệt mối, nhưng không gây tồn dư độc hại trong đất – điều mà các phương pháp hóa học trước đây không làm được.
Ngoài việc cung cấp chế phẩm, Dragon Tea còn trực tiếp hướng dẫn kỹ thuật sử dụng, đồng hành cùng bà con từng vườn chè, từng gốc cây. Mỗi đợt nắng lên là một đợt bôi thuốc được triển khai. Những người như anh Trang A Vang – nhân viên chăm sóc vườn chè cổ của gia đình ông Giàng A Đằng – ngày nào cũng mang thuốc ra bôi từng vết thương trên cây: “Biết là mùi thuốc hơi nồng, nhưng mình vẫn làm, vì đây là cách tốt nhất, lại không độc cho người.”
Giữ cây, giữ rừng, giữ di sản
Không chỉ là một thương hiệu trà, Dragon Tea bước ra khỏi vai trò của một nhà sản xuất để trở thành người gìn giữ những giá trị sống của vùng chè cổ. Bằng hành động cụ thể, họ đã và đang chứng minh: một doanh nghiệp có thể đóng vai trò thiết thực trong bảo tồn tài nguyên và hỗ trợ cộng đồng – không phải bằng lời kêu gọi, mà bằng sự hiện diện, bằng hành động.
Song song với nỗ lực của chính quyền địa phương và người dân, Dragon Tea hiện là một trong những lực lượng nòng cốt đồng hành cùng Dự án Bảo tồn Chè Cổ Thụ Shan Tuyết Suối Giàng (ISTP) – nơi kết nối các nguồn lực xã hội, chuyên gia và những người tâm huyết vì tương lai rừng chè.
